Pierwsza pomoc w odmrożeniach

Na odmrożenia najbardziej narażone są: ręce, stopy, nos, uszy i policzki. Wychodząc w góry trzeba mieć ciepłą czapkę oraz grube skarpety i rękawiczki oraz komplet na zmianę. Oprócz niskiej temperatury i wilgoci do powstawania odmrożeń przyczyniają się także: zbyt ciasne ubranie, które nie pozwala na swobodne krążenie krwi, zmęczenie, wychłodzenie i głód oraz alkohol, przebywanie na dużych wysokościach i choroby krążenia.

Objawy odmrożeń

Najpierw skóra staje się zaczerwieniona i bolesna, pojawia się szczypanie i pieczenie. Przy niewielkich odmrożeniach występuje silny ból i suchość skóry, natomiast przy poważniejszych-skóra przestaje boleć, jest odrętwiała, blada, dochodzi do zaburzeń czucia i mogą pojawić się pęcherze. Przy niewielkich odmrożeniach, jesteśmy jeszcze w stanie poradzić sobie sami lub z pomocą innych osób. Natomiast przy poważniejszych-natychmiast trzeba jechać do lekarza, ponieważ może okazać się, że konieczne będzie podanie surowicy przeciwtężcowej. Niezależnie jednak od rodzaju odmrożenia, każde powinno być obejrzane przez medyków.

Stopnie odmrożeń

I stopień – skóra czerwienieje, lekko sinieje, zaczyna boleć i szczypać. Może pojawić się lekki obrzęk i poczucie drętwienia. To efekt czasowego zaburzenia krążenia, w pełni odwracalny, bo dotyczy przede wszystkim naskórka.

II stopień – na skórze zaczynają tworzyć się pęcherze z płynem surowiczym i czasem z niewielką ilością krwi. Obrzęk jest znacznie większy niż przy pierwszym stopniu.

III stopień – zniszczenia sięgają już głębiej, dotyczą nie tylko naskórka i skóry właściwej, ale również głębszych tkanek. To tak zwana martwica skóry.

IV stopień – to najpoważniejszy rodzaj odmrożeń. Dotyczy całych części ciała (np. palca), a często także kości. Uszkodzonego narządu czasem nie da się już uratować.

Pierwsza pomoc i leczenie

Przemarzniętą skórę bardzo łatwo uszkodzić, dlatego pierwsza pomoc przy odmrożeniach musi być przeprowadzona umiejętnie. Najpierw trzeba jak najszybciej znaleźć się w ciepłym miejscu i zdjąć ubrania oraz biżuterię. Najważniejsze aby skóry nie masować i nie nacierać śniegiem albo zimną wodą, to może jej jeszcze bardziej zaszkodzić. Nie należy również przykładać rąk czy stóp bezpośrednio do gorącego kaloryfera. Jeśli na skórze powstały pęcherze, nie można ich przekłuwać, tylko zabezpieczyć to miejsce opatrunkiem z gazy. Odmrożone fragmenty trzeba stopniowo ogrzewać, przykładając do nich na przykład ręcznik moczony w wodzie o temperaturze do około 30 stopni Celsjusza, a następnie powoli zwiększać temperaturę. Gdy skóra uzyska już odpowiednią temperaturę i się zaróżowi, kończynę należy ciepło owinąć, np. opatrunkiem z grubą warstwą waty i unieść nieco wyżej. Absolutnie zakazane jest picie alkoholu, warto za to zjeść ciepłą zupę i napić się słodkiej herbaty. A potem udać się do lekarza. Konsultacja lekarska jest polecana bez względu na rodzaj odmrożenia. Przy uszkodzeniach od drugiego stopnia, choremu podaje się surowicę przeciwtężcową.

Po dotarciu do szpitala, wdrażane jest leczenie przeciwbólowe. Poszkodowany otrzymuje kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen. Ważnym elementem, zwłaszcza gdy pacjent jest mocno wychłodzony, jest podawanie płynów. Odwodnienie zwiększa ryzyko odmrożeń. Chorą osobę nawadnia się poprzez przetaczanie krystaloidów, a jeśli poszkodowany jest w miarę w dobrym stanie, można podawać mu płyny doustnie. Co ważne-szybkie rozmrażanie jest lepsze niż powolne i w dużym stopniu poprawia rokowania. Jeśli temperatura ciała pacjenta wynosi mniej niż 35 stopni Celsjusza, to w pierwszej kolejności leczona jest hipotermia, a dopiero później odmrożenia. Nie wolno dopuścić do ponownego zamrożenia tkanek. Pomocne przy leczeniu odmrożeń są także leki miejscowe, mogą to być na przykład kremy lub żele z wyciągiem z aloesu o silnym działaniu antyprostaglandynowym.

Dość często, jako leczenie wspomagające, stosuje się też gabapentynę lub pregabalinę i leki przeciwdepresyjne. To tak zwana terapia skojarzona bólu neuropatycznego. Dzięki niej zmniejsza się prawdopodobieństwo pojawienia się u chorego przewlekłych, poodmrożeniowych zespołów bólowych. To także szansa na to, aby zmniejszyć wyczulenie poszkodowanego na niskie temperatury, które często występuje po zakończonym już leczeniu.

Jak uniknąć odmrożeń:

- wybierając się na górską wędrówkę zakładaj czapkę, grube skarpety i ciepłe, nieprzemakalne rękawiczki. Jeśli dojdzie do ich przemoczenia, miej parę na zmianę.

- odsłonięte części ciała, np. nos i policzki, smaruj tłustym kremem.

- nie noś obcisłych ubrań, pod kurtkę warto założyć kilka warstw luźniejszych ciuchów.

- dbaj o to aby twoje ubrania były zawsze suche i ciepłe oraz umożliwiały odprowadzanie potu.

- dużo się ruszaj, ruch wspomaga krążenie krwi.

Pamiętajcie, aby nigdy nie lekceważyć odmrożeń i liczyć na to, że skóra sama z siebie wróci do formy. Każde odmrożenie powinien zobaczyć lekarz i zdecydować co dalej z nim robić. W najcięższych przypadkach, odmrożone fragmenty ciała (np. palce) mogą nawet odpaść. To tak zwana samoczynna amputacja martwych tkanek.