Śmieci na szlakach, zrywanie chronionych roślin i rozpalanie ognisk w niedozwolonych miejscach. Chyba każdy wędrując po górach, choć raz miał okazję zauważyć, jak turyści niszczą przyrodę. Takiemu zachowaniu ma przeciwdziałać ruch Leave No Trace, promujący odpowiedzialną turystykę.
Kary za niszczenie i degradowanie środowiska są w Polsce zdecydowanie za niskie. Ale największym problemem jest brak edukacji przyrodniczej, która mogłaby rozbudzić i podnieść świadomość ekologiczną.
Jak ekologia i dbanie o środowisko ma się do turystyki?
Ruch Leave No Trace powstał w USA, ale prężnie rozwija się na całym świecie. Akcja i cała filozofia jest do tego stopnia rozpromowana, że włączyło się w nią wiele topowych marek produkujących sprzęt turystyczny. Na przykład firma Osprey, produkująca plecaki, część dochodu przekazuje na ochronę przyrody i promowanie tej idei, co więcej w plecakach drukuje listę zasad, według których turysta powinien postępować. Poza Ospreyem jest jeszcze kilka zagranicznych marek wspierających tę filozofię. Polska nie zostaje w tyle, bo też mamy kilka firm promujących Leave No Trace.
W wielkim uproszczeniu, Leave No Trace odnosi się do zminimalizowania pozostawionych po turystach śladów, czyli wędrujmy tak, by nie było po nas śladu. Dotyczy to nie tylko samej przyrody, ale i zabytków. Ruch jest tak rozwinięty, że nawet powstał film fabularny pod tym samym tytułem.
Idea składa się z siedmiu prostych zasad:
- Planuj i przygotuj wcześniej. Rozpoznaj środowisko, w które się wybierasz przed wyjazdem, poznaj panujące tam warunki i przepisy. Bądź gotowy na niesprzyjające warunki i zagrożenia. Staraj się unikać okresów o największym natężeniu turystów.
Lepiej wędruj w mniejszych grupach i staraj się nie chodzić gęsiego.
- Wędruj i biwakuj na mocnym podłożu. Chodzi o to, by nie rozdeptywać boków szlaków, kiedy są na nich np. kałuże, nie rozdeptywać i rozgarniać delikatnej ściółki oraz o biwakowanie na mocnym podłożu, np. piachu, mchu, igliwiu, a nie na kwiatkach itd. Staraj się też, by nie degradować linii brzegowej rzek, jezior, mórz. Nie modyfikuj środowiska – biwakuj w miejscach wyznaczonych, gotowych, a w przypadku noclegu na dziko biwakuj tak, by po zwinięciu obozowiska nie było po nim śladu.
- Pozbywaj się swoich śmieci w odpowiedni sposób. Podstawa – przyniosłeś pełne, możesz zabrać puste, zwłaszcza, że jest już dużo lżejsze. Dokładnie obejrzyj miejsce biwaku, by nie pozostały żadne odpady. Odchody staraj się jak najlepiej zamaskować, by nie szpeciły krajobrazu ani nie były miną dla innych wędrowców. Najlepiej je zakopać na głębokości kilkunastu centymetrów lub zamaskować ściółką. Zgodnie z wytycznymi powinno się zabierać ze sobą papier toaletowy i inne środki do higieny intymnej. W wielu miejscach znoszenie ze sobą odchodów jest obowiązkiem. Najlepiej dobrze ubić, wymieszać to, co wyprodukowaliśmy i zamaskować, można zalać wodą, ponieważ przyspieszy to rozkład. Niektórzy polecają spalić papier, niestety w wielu sytuacjach jest to niebezpieczne, łatwo o pożar. Wyobrażacie sobie ten radośnie lecący, płonący papier wietrzną porą w stronę suchej łąki? No właśnie. Staraj się też zmywać naczynia z dala od wody i używaj biodegradowalnych środków. Jeśli chcesz myć w wodzie, to staraj się ograniczyć do szorowania piaskiem lub popiołem z ogniska.
- Zostaw to co znajdziesz tak, jak zastałeś. Nie zabieraj ze sobą niczego, nie zrywaj roślin, nie zabieraj nawet cegły na pamiątkę. Uważaj, by nie przenieść żadnych obcych gatunków w nowe miejsce. Tak jak np. łatwo przenieść ASF.
- Minimalizuj wpływ ognia. Trudno sobie wyobrazić biwak bez ogniska, ale zgodnie z filozofią Leave No Trace, powinno się je ograniczyć i gotować głównie na kuchenkach. Natomiast, gdy chcesz zrobić ognisko, to pamiętaj, by korzystać z miejsc wyznaczonych, a w przypadku ogniska w innym miejscu o starannym zabezpieczeniu, by ogień był pod kontrolą. Pal małe ogniska, nad którymi jesteś w stanie zapanować. Po wypaleniu się ognia, starannie zalej palenisko i rozgarnij zimne popioły.
- Szanuj dziką przyrodę. Obserwuj dzikie życie tak, by mu nie przeszkadzać, staraj się być dla niego niewidocznym. Nie dokarmiaj dzikich zwierząt! To niebezpieczne nie tylko dla nich, ale i dla ciebie. Zabezpiecz swoje jedzenie przed dzikimi zwierzętami, by nie zjadły czegoś szkodliwego dla nich i byś Ty miał co jeść.
- Nie jesteś sam – pamiętaj o innych. Wędrując po szlakach, należy pamiętać o tym, że nie jest się na nich samemu (chociaż czasem i tak się zdarza). Rób wszystko, by zarówno tobie, jak i innym turystom pobyt mijał przyjemnie, nie hałasuj, bądź uprzejmy. Gdy napotkasz turystów na koniach, staraj się ustąpić im miejsca, tak samo, gdy napotkasz służby ratunkowe lub leśne. Stwórz sobie i innym nieco przestrzeni, biwakuj i odpoczywaj w miarę możliwości z dala od innych turystów.
Zasady ruchu Leave No Trace już znacie, teraz czas zastosować je w praktyce. Pamiętajcie o nich na górskich szlakach, a wszystkim będzie się żyło milej i w zgodzie z naturą.
Wybrane uwagi lub komentarze mogą zostać opublikowane pod artykułem.
2 Komentarze
Hej, Tu Maciek Uniatowicz z Wrocławia. Filozofia Leave no trace jest mi bardzo bliska i staram się ją stosować w każdym aspekcie życia. Nawet nie wiedziałem, że jest tak szczegółowo opisana i propagowana na świecie. Super :) Nie leży mi tylko jakoś to tłumaczenie, bo "zatrzyj ślady" to jednak nie to samo co "nie zostawiaj śladów". Co sądzicie? Dzięki za artykuł. Pozdrawiam. Maciek
Hej Podobnie, nie wiedziałem,że już jest taki ruch na świecie... Ja dostałem taką lekcję w Biesach podczas wędrówki górskiej, gdzie nie ma śmietników i nie zostawia się za sobą śmieci, niczego. Od tego czasu staram się podobnie postępować na co dzień. Segregacja śmieci, własną siatka na zakupy od kilku lat, ograniczenie zakupów do potrzebnego minimum. Itd. żadnych śladów za sobą. Pozdrawiam ciepło!