Schronisko.net
Świstaki to zwierzęta z rodziny wiewiórkowatych. Jednak w odróżnieniu od popularnych rudzielców, nie mieszkają w koronach drzew, lecz na górskich łąkach zwanych halami. Nazwa gatunku pochodzi od charakterystycznych odgłosów wydawanych w chwili zagrożenia.
Występowanie
W Europie świstaki są zwierzętami niezwykle rzadkimi. Zamieszkują przede wszystkim wysokie partie gór. W Polsce można je spotkać w Tatrach. Oprócz tego występują w Alpach, Pirenejach oraz Karpatach. Podobnym do świstaka gatunkiem jest bobak, który jest z nim blisko spokrewniony, jednak występuje na ukraińskich stepach. Niezwykle ważna przy wyborze miejsca zamieszkania dla tego gatunku jest odpowiednia warstwa gleby, w której mogą one kopać swoje nory.
Charakterystyka
Świstaki osiągają wielkość około 50 cm (licząc głowę i tułów) z około 15 cm ogonem. Ważą około 8 kilogramów. Są krępej budowy ciała, z krótkimi i mocnymi łapami przystosowanymi do kopania schronień w ziemi. Charakterystyczne dla świstaków są niewielkie uszy oraz szorstka i gruba sierść w odcieniach brązu i szarości.
Tryb życia
U świstaków należy rozróżnić dwa tryby życia charakterystyczne dla danej pory roku. Inaczej zachowują się w okresie zimowym, inaczej w okresie letnim. Zimę świstaki przesypiają w głębokich na ok. 1 m norach. W takiej norze, w jej głównej komorze wymoszczonej źdźbłami traw, może razem przesypiać zimę nawet 10 osobników. Dzieje się tak dlatego, ponieważ śpiącym w grupie zwierzętom łatwiej utrzymać właściwą temperaturę, nawet w czasie mroźnej, górskiej zimy. Mimo tego, podczas zimowego snu temperatura ciała świstaków spada do ok. 4-7˚ C.
W norach świstaki nie gromadzą żadnych zapasów. W czasie zimy nie jedzą nic, zużywając zgromadzoną wcześniej tkankę tłuszczową. Co ciekawe, mimo, że nic nie jedzą w czasie snu zimowego, to regularnie co 3-4 tygodnie budzą się, aby oddać kał i mocz. Dlatego przeważnie nora świstaka posiada długi, ślepo zakończony chodnik, który pełni rolę toalety.
Wiosną, po przebudzeniu, świstaki są wyraźnie wychudzone, jednak szybko odzyskują wagę dzięki intensywnemu pożywianiu. Letnie nory świstaków są płytsze, a zbiorowiska zwane koloniami zajmują większe powierzchnie. Świstaki pozostają ze sobą w kontakcie i w razie niebezpieczeństwa osobnik, który jako pierwszy zauważy zagrożenie, wydaje charakterystyczny, ostrzegawczy świst. Dzięki temu osobniki zamieszkujące kolonię trudniej zaskoczyć. Korzystają z tego również kozice, które często odpoczywają w pobliżu koloni świstaków.
Pożywienie
Świstaki żywią się głównie pędami traw i bylin występujących na górskich halach. Oprócz tego chętnie zjadają kłącza i bulwy roślinne. Wiosną i latem intensywnie żerują, aby uzupełnić i zgromadzić odpowiednie zapasy tkanki tłuszczowej, dzięki której będą mogły przetrwać zimę.
W sierpniu można zaobserwować jak świstaki ścinają trawy oraz suszą je na kamieniach lub ziemi. Takie „siano” jest przez nie przenoszone do nor. Nie jest to gromadzenie zapasów na zimę, lecz ma służyć wymoszczeniu legowisk w norach.
Rozmnażanie
Ruja u świstaków ma miejsce krótko po przebudzeniu ze snu zimowego. Wówczas pomiędzy samcami dochodzi do pozorowanych walk. Konkurujące o samice świstaki szczerzą do siebie kły oraz nacierają na siebie. Tego typu starcia niezwykle rzadko prowadzą do zranienia, ponieważ w koloni panuje ścisła hierarchia i każdy z osobników zna swoje miejsce.
Do kopulacji dochodzi w norze. Młode rodzą się po ok. 5 tygodniach, a w miocie jest do 7 osobników. Młode rodzą się ślepe i nagie. Małe świstaki otwierają oczy w trzecim tygodniu życia, wtedy też wyrzynają im się siekacze. Po ukończeniu miesiąca, po raz pierwszy opuszczają norę. Mają czas, aby zdobyć doświadczenie oraz zgromadzić zapas tłuszczu do przeżycia pierwszej zimy. Tę przesypiają wraz z matką w jej norze. Dojrzałość młode osiągają w wieku 2 lat. Świstaki dożywają do 15 lat.
Zagrożenia
W naturze świstak nie posiada zbyt wielu wrogów. Głównym zagrożeniem dla niego są duże ptaki drapieżne, na przykład orzeł, puchacz oraz kruk. Może się zdarzyć, że świstaki padną ofiarą rysia lub niedźwiedzia. Przyczyną rzadkiego występowania świstaka w polskich górach jest jednak przede wszystkim człowiek i jego działania ograniczające miejsca bytowania. Oprócz tego, w XIX wieku bardzo popularne były polowania na te zwierzęta, ze względu na zastosowanie ich sadła w medycynie ludowej. To właśnie polowania doprowadziły do niemal całkowitego wytępienia tych zwierząt w Tatrach.
Wybrane uwagi lub komentarze mogą zostać opublikowane pod artykułem.
0 Komentarzy