Schronisko.net
Na terenie Polski występują dwa gatunki dzikich kotów: ryś i żbik. Choć obydwa należą w naszym kraju do gatunków ściśle chronionych, to w powszechnej świadomości bardziej utrwalił się ryś. W Polsce jego populację szacuje się na niespełna 300 osobników.
Rysia nie sposób pomylić z innym dzikim kotem występującym w naszym kraju. Choć trudno go spotkać w naturze, to większość osób kojarzy jego charakterystyczne pędzelki na końcu uszu.
Głowa rysia posiada spłaszczona budowę, oczy posiadają duże pole widzenia. Sam wzrok te koty posiadają bardzo dobry. Sierść rysia jest koloru żółtawo-rudego, najczęściej z charakterystycznymi brunatnymi plamami. Co ciekawe, cętki na sierści wyraźniej rysują się u rysiów zamieszkujących górskie tereny, u kotów nizinnych czasami są niemal niewidoczne. Sama sierść jest bardzo gęsta z długością włosia ok. 5-7 cm. Oprócz umaszczenia i pędzelków na końcu uszu, niezwykle charakterystyczna dla tego gatunku jest budowa ciała. Rysie osiągają wagę od 14 do 37 kg i długość ciała między 80 a 105 cm. Ogon jest krótki, bo maksymalnie 20 centymetrowy.
Długie, proporcjonalnie dłuższe niż u innych kotów nogi sprawiają, że sylwetka rysia mieści się niemal w obrysie kwadratu. Stopy rysia są masywne i szerokie, co sprawia, że może on w miarę swobodnie poruszać się np. w głębokim śniegu. Po prostu się nie zapada w zaspach i jego trop jest wyraźny, nie jak w przypadku np. wilków.
Dodatkowo przednie tylne nogi rysia są o ok. 20% dłuższe niż przednie. Ułatwia to także krótki pościg za ofiarą. Chwytanie zdobyczy umożliwiają sierpowato zakrzywione pazury.
Pokarm
Rysie odżywiają się przede wszystkim upolowaną zwierzyną. Potrafią polować zarówno na małe zwierzęta jak myszy, jak i duże np. młode cielaki jelenia. Głównie jednak podstawę ich diety stanowią zające, sarny oraz ptactwo, np. bażanty.
Aktywność
Rysie prowadzą głównie nocny tryb życia. Wtedy patrolują teren w poszukiwaniu zdobyczy i polują. Choć ryś przemierza jednorazowo wielokilometrowe trasy, to podczas polowania atakuje z zaskoczenia ograniczając się do krótkiego pościgu. Podczas długiego pościgu bardzo się męczy. Czasami rysie wykazują również aktywność dzienną, jednak takie sytuacje są bardzo rzadkie i krótkotrwałe. Zazwyczaj na czas dnia szuka sobie bezpiecznej kryjówki w jamie, zbitej gęstwinie lub pod przewróconym pniem.
Występowanie
Rysie w Europie, Azji i Ameryce Północnej występują przede wszystkim w strefie lasów mieszanych i iglastych. Na terenie Europy został niemal wytępiony, więc zamieszkuje dzikie enklawy na Półwyspach Skandynawskim i Bałkańskim, w Karpatach oraz w Pirenejach. Nie wymaga szczególnie jakiegoś typu lasu, raczej ważna dla niego jest odpowiednia jego powierzchnia oraz dzikość terenu. Terytoria łowieckie rysia mają od 20 do 80 km². Odległość, którą może pokonać w ciągu nocy wynosi do 20 km.
W Polsce rysie występują głownie w Karpatach (populacja górska) oraz lasach północno-wschodniej części kraju w Puszczy Białowieskiej - populacja nizinna. Niewielkie populacje rysi są introdukowane,m.in. w Puszczy Kampinoskiej i Puszczy Piskiej. Pojedyncze obserwacje są dokonywane w innych regionach kraju, np. w Sudetach, dokąd mogą trafiać rysie z populacji czeskiej.
Rozród
Okres godowy u rysi przypada na przełom lutego i marca. Ruję samice oznajmiają poprzez znakowanie moczem swojego rewiru. Samce, które w tym okresie wędrują, poszukują zostawionych przez samice śladów. W tym okresie można usłyszeć te zazwyczaj ciche zwierzęta. Wydają one dźwięki basowego pomrukiwania. Przypominają więc swoim zachowaniem koty domowe. Podobnie zresztą okres godów u rysia nazywa się marcowaniem. Podczas właściwej rui, która trwa tylko 3 dni, samiec nie odstępuje samicy na krok. Nawet nie poluje, aby w razie potrzeby odgonić konkurentów. Po tym okresie samiec się oddala na swoje terytorium.
Ciąża samicy rysia trwa ok. 67-74 dni, po których rodzi się miot 1 do 4 młodych. Młode są ślepe i ważą od 250-300g. Dopiero ok. 12 dnia życia otwierają im się oczy. W pierwszych dniach małe rysie przebywają z matką w dobrze ukrytym legowisku. Młode żywią się mlekiem matki do osiągnięcia pół roku. Stały pokarm zaczynają natomiast jeść od zakończenia drugiego miesiąca życia. W pierwszym roku życia osiągają wagę nawet 10 kg. W wieku niespełna roku młode opuszczają matkę w poszukiwaniu swojego terytorium. Młode samice osiągają zdolność rozrodu w okresie 9-18 miesięcy, natomiast młode samce później, bo w wieku 1,5-2 lat. Rysie na wolności żyją ok. 14-17 lat, w niewoli dłużej – ok. 20-25 lat.
Ścisła ochrona i zagrożenia
W Polsce ryś jest gatunkiem ściśle chronionym, co oznacza, że za działanie na jego szkodę są przewidziane kary, włącznie z karą pozbawienia wolności. Oczywiście jako gatunek chroniony jest także wyłączony z polowań. Mimo tego, największym zagrożeniem dla rysia pozostaje człowiek, który przez swoją ingerencję w środowisko naturalne ogranicza tereny zajmowane przez dzikie zwierzęta.
Oprócz człowieka zagrożeniem dla tego gatunku są choroby (wścieklizna i parwowiroza) oraz pasożyty (tasiemce, nicienie, glisty). W Polsce niemal nie ma naturalnych wrogów wśród innych drapieżników zagrożeniem mogą być dla niego wilk oraz puchacz (dla młodych osobników).
Wybrane uwagi lub komentarze mogą zostać opublikowane pod artykułem.
0 Komentarzy